Valentín
Paz-Andraide
Valentín
Paz-Andrade, nado no
barrio pontevedrés de Lérez 23 de abril de 1898 e falecido en
Vigo o 19 de maio de 1987, foi un xurista,economista,político,
empresario,poetisa galeguista. En 2012adicaráselle o dia das
letras galegas.
Actividade antes da guerra civil
Comezou
a interesarse na literatura na cultura de Galiza da man do seu tío,
o poeta Xoán Bautista Andrade. Foi tamén el quen lle presentou a
Castelao, un dos intelectuais que máis influíron na súa obra,
cando este fixou a súa residencia en Pontevedra, en1916.
En
xullo de 1922 nace o xornal Galiza, Dario de Vigo do que nun
primeiro momento é redactor xefe, e dende o mes de agosto director,
ata a súa desaparición o 15 de setembro de 1926, pechado na
ditadura de primo de Rivera. En xullo de 1924 foi detido pola
publicación de dous artigos en Galicia, polos que tivo que
pagar unha multa e permanecer no cárcere quince días.
Obra
Como
poeta formou parte da Xeración de1925 e na maior parte da súa obra
poética evidénciase unha motivación patriótica como se pode
observar en Soldado da morte (1921), Pranto matricial
(1954), en que evoca a morte de Castelao e que foi reeditada en 1975
en cinco linguas; Sementeira do vento (1968), en que canta a
paisaxe e a xente galega, ademais do exilio e o amor ausente; Cen
chaves de sombra (1979) e Cartafol de homenaxe a Ramón Otero
Pedrayo (1986), en que incluíu as composicións dedicadas ao
autor ourensán.
CANDO
TI VOLVAS
NA MATRICIAL GALIZA, SEMPRE TÚA,
que dende a Torre de Hércules ao Miño
un facho acenderá por cada illa,
cando ti volvas polo mare;
de toxo unha fogueira en cada monte,
cando ti volvas polo mare;
dos castros na coroa unha cachela,
cando ti volvas polo mare;
unha loura candea en cada pino,
cando ti volvas polo mare;
o seu cirio de frouma os alciprestes,
cando ti volvas polo mare;
luces de ardora branca en cada mastro,
cando ti volvas polo mare;
un farol mariñeiro en cada dorna,
cando ti volvas polo mare;
veliñas á xanela en cada casa,
cando ti volvas polo mare;
e as pérolas das bágoas derramadas,
cando ti volvas polo mare;
cando ti volvas polo mare...
Galiza, 1954
NA MATRICIAL GALIZA, SEMPRE TÚA,
que dende a Torre de Hércules ao Miño
un facho acenderá por cada illa,
cando ti volvas polo mare;
de toxo unha fogueira en cada monte,
cando ti volvas polo mare;
dos castros na coroa unha cachela,
cando ti volvas polo mare;
unha loura candea en cada pino,
cando ti volvas polo mare;
o seu cirio de frouma os alciprestes,
cando ti volvas polo mare;
luces de ardora branca en cada mastro,
cando ti volvas polo mare;
un farol mariñeiro en cada dorna,
cando ti volvas polo mare;
veliñas á xanela en cada casa,
cando ti volvas polo mare;
e as pérolas das bágoas derramadas,
cando ti volvas polo mare;
cando ti volvas polo mare...
Galiza, 1954
O
que todo galego choraría...
CHORA, TERRA, teu pranto
das augas e dos eidos e dos ares,
as vivas páreas cósmicas da reza,
en mantelo de brétemas envoltas
que noso fin ao noso orixe ligan.
CHORA, TERRA, teu pranto
das augas e dos eidos e dos ares,
as vivas páreas cósmicas da reza,
en mantelo de brétemas envoltas
que noso fin ao noso orixe ligan.
Escultura a
Valentín Paz-Andrade de Cesar Lombrera
chamada A
tertulia do Moderno.
Pablo, Ancor, Marta y Andrea